De kogel is door de kerk. Het besluit te gaan scheiden ligt er. Er zullen nog heel wat moeilijke beslissingen genomen moeten worden. Misschien is het besluit hoe de zorg- en opvoedingstaken na de scheiding, de zogenaamde zorgregeling, vorm te geven wel het aller moeilijkste. Voor sommige koppels is er geen enkele discussie, maar voor veel ouders is het een bijna niet te leggen puzzel.
Vrije keuze
Er zijn geen strakke regels over de invulling van de zorgregeling. Wel zijn er randvoorwaarden. Het wettelijke uitgangspunt is dat ouders het samen eens worden en rekening houden met de belangen van de kinderen. Hieronder valt ook het recht van kinderen om met beide ouders een goede band te kunnen ontwikkelen of onderhouden. De bekendste vormen in verdeling van zorg voor de kinderen na scheiding zijn de weekendregeling en co-ouderschap. Birdnesting, een vrij nieuwe variant op co-ouderschap, komt nog veel minder voor.
Weekendregeling en co-ouderschap
In de weekendregeling woont het kind bij de ene ouder en gaat het doorgaans om het andere weekend naar de andere ouder. Voor sommige kinderen en ‘uitwonende ouders’ is dit te mager. Er wordt een extra contactmoment op een doordeweekse dag toegevoegd. Denk bijvoorbeeld aan beeldbellen, het ondernemen van een specifieke (sport)activiteit of een extra avondje samen eten. Anderen kiezen voor een verlenging van het weekend met één of twee extra nachtjes. Co-ouderschap houdt in dat twee ouders zoveel mogelijk samen voor de kinderen (blijven) zorgen. De kinderen wonen afwisselend een nagenoeg gelijk aantal dagen bij beide ouders.
Birdnesting
Bij deze nieuwe vorm van co-ouderschap zijn het niet de kinderen die ‘af- en aanvliegen’, maar de ouders. Het idee achter deze vorm van ouderschap na scheiding is dat de kinderen zo weinig mogelijk gevolgen ervaren van de scheiding. De scheiding is een keuze van de ouders en zij offeren zich als het ware op. Een mooie gedachte, die in de uitvoering zowel relationeel, communicatief als organisatorisch meer van ouders vraagt dan de andere vormen.
Behoeften kinderen
In de keuze voor de meest passende zorgregeling is het belangrijk om eerst de belangen van de kinderen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Hoe zag de verdeling van de zorg voor de kinderen eruit voor de scheiding? Lag die vooral bij één ouder of werd die juist gelijk verdeeld? Wat is de leeftijd van de kinderen? Voor hele jonge kinderen (0-4) is ‘traditioneel’ co-ouderschap minder geschikt. Voor hun hechtingsproces is het belangrijk dat zij zoveel mogelijk stabiliteit ervaren. Veelvuldig en frequent kort contact met de uitwonende ouder in de eigen omgeving van het kind is daarbij zeer gewenst. Als kinderen al wat ouder zijn doen ouders er goed aan naar hun wensen te vragen. Dit betekent overigens niet dat minderjarige kinderen beslissen. Dat doen hun ouders. Ook speciale omstandigheden of diagnoses van het kind moeten worden meegenomen. Wat zijn de kenmerken van de specifieke situatie van het kind en welke zorgregeling past daar het best bij?
Wensen ouders
Ook ouders hebben hun voorkeuren in de zorg en opvoeding van de kinderen. Hoe zien die eruit? Wat kunnen ouders op individueel niveau hun kinderen bieden? Denk hierbij aan zowel praktische als emotionele beschikbaarheid. Ik herinner mij een ouder die vanuit boosheid naar de andere ouder co-ouderschap wilde. In de praktische uitvoering daarvan moest er hulp van onbekende derden worden ingevlogen. Een verdiepend gesprek over kwantitatief en kwalitatief ouderschap leidde tot andere inzichten. Ten slotte speelt de vraag wat ouders samen aan kunnen.
Maatwerk
Een scheiding betekent hoe dan ook pijn en verlies voor alle betrokkenen. De keuze voor een zo optimaal mogelijke zorgregeling is maatwerk. De vraag in welke vorm de kinderen zich naar verwachting het best ontwikkelen staat daarin centraal. Voor ouders moet het praktisch én emotioneel uitvoerbaar zijn. Bovendien is het belangrijk om te onthouden dat situaties kunnen veranderen en zowel ouders als kinderen zich ontwikkelen. Evaluatie en aanpassing aan veranderingen zijn altijd mogelijk en soms nodig!
Mocht je vragen hebben over de meest passende zorgregeling, bel 06 26 83 75 06 of mail anna@rensenscheidingscoach.nl
